Τετάρτη 20 Οκτωβρίου 2010

Όταν τα εξώφυλλα έγραφαν ιστορία



Του Λάζαρου Τσουμένη

Δημοσιεύτηκε στις 19.10.2010

Ένα φλας μπακ στην εξέλιξη της εκπαίδευσης και της ελληνικής γλώσσας, μέσα από τα ιστορικά δρώμενα που αποτυπώνονται στα σχολικά βιβλία σε συνάρτηση με τις εκάστοτε πολιτικές καταστάσεις αλλά και τα κοινωνικά συστήματα, δίδεται η ευκαιρία να παρακολουθήσει ο επισκέπτης στην έκθεση «100 Χρόνια σχολικό βιβλίο: 1884-1984». Ουσιαστικά πρόκειται για μια αναδρομή στη μορφή της γραφόμενης γλώσσας, όπου το πρώτο που διαπιστώνεται έγκειται στη μακρά διαμάχη Καθαρεύουσας – Δημοτικής, όπου αρχικά οι εκφραστές της μιας, είτε της άλλης ταυτίζονται με τη συντηρητική ή προοδευτική πολιτική παράταξη.
Χαρακτηριστική της νεότερης ιστορίας μας είναι η πρώτη εκπαιδευτική μεταρρύθμιση στη δεκαετία του ’10 που θα αποδειχθεί προσωρινή και η τραγική κατάληξη με την εντολή τα βιβλία στη Δημοτική «Να καώσι» η οποία αποτέλεσε τον προπομπό της επερχόμενης Μικρασιατικής καταστροφής. Συνάμα παροπλίστηκαν και οι οραματιστές της Δημοτικής Δελμούζος, Γληνός, Τριανταφυλλίδης που διαδραμάτισαν αργότερα ρόλο στυλοβάτη στον εκπαιδευτικό δημοτικισμό, ούτως ή άλλως η φορά δεν ανακόπτεται και θα έλθει η δημοτική παιδεία με τα «Ψηλά Βουνά» του Ζαχαρία Παπαντωνίου να ανοίξει καινούργιους δρόμους.
Μέσα από το πλούσιο υλικό που συγκέντρωσαν οι οργανωτές ο επισκέπτης μπορεί να σχηματίσει εντύπωση για τα πρότυπα της εκπαίδευσης στα δικτατορικά καθεστώτα Μεταξά και Απριλιανών, της αντίστασης κατά των κατακτητών, των χρόνων της πολιτικής εξορίας στις ανατολικές χώρες, του ελληνικού στοιχείου στην Αλβανία, της ομογένειας στην Αμερική, ακόμα και αναγνωστικών από τα πομακοχώρια της Θράκης.
Αφήσαμε τελευταίο το στοιχείο της αίσθησης που αναδύεται στη μνήμη όταν αντικρίζεις το εξώφυλλο κάποιου βιβλίου από τα μαθητικά χρόνια, ένα αναγνωστικό, μια γραμματική, κάποια γεωγραφία. Όλα πείθουν ότι η πρωτοβουλία, η οποία έτυχε και της στήριξης του Μορφωτικού Ιδρύματος της Ένωσης Συντακτών Θεσσαλίας, αποτελεί μια καλή αφορμή να σκεφθούμε και να προτείνουμε πόσο θα προσέφερε η οργάνωση και αξιοποίηση αυτού του υλικού.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου