Του Λάζαρου Τσουμένη
15.11.2009
Ένα πολυδιάστατο οδοιπορικό στη ζωή του Γιάννη Πετρίδη, του μακροβιότερου ραδιοφωνικού παραγωγού και γνώστη των μουσικών ρευμάτων που επηρέασαν την Ελλάδα τις τελευταίες πέντε δεκαετίες, παρουσιάζει η ταινία της Νικόλ Αλεξανδροπούλου «Once In A Lifetime» που προβλήθηκε στο Δημοτικό Κινηματογράφο. Σημείο αναφοράς η εκπομπή του Πετρίδη (Δευτέρα - Παρασκευή, 4 έως 5) στην ΕΡΑ1 την οποία παρουσιάζει αδιάλειπτα από το 1975 (Δημήτρης Χορν διευθυντής της ΕΡΤ και Μάνος Χατζιδάκις διευθυντής Ραδιοφωνίας), όταν το «απαγορευμένο ροκ» έβρισκε την επαφή του με την ελληνική νεολαία, και νέα μουσικά κινήματα αναζητούσαν τρόπους έκφρασης. Το φαινόμενο βέβαια δεν ήταν καθαρά ελληνικό, η νεολαία πρωτοστατούσε στους κοινωνικούς αγώνες, η μουσική και τα τραγούδια της αμφισβήτησης ήταν κάτι παραπάνω από απλά ακούσματα, επηρέαζαν τον τρόπο ζωής.
Τούτο αποδείχθηκε βασικό ατού για τον Πετρίδη που έπαιζε στο ραδιόφωνο όσα δεν είχαν ακουστεί τα προηγούμενα χρόνια στην Ελλάδα και τη ζωντάνια αυτή συνδυασμένη με ειδήσεις, σχόλια και έγκυρη άποψη τη διατήρησε κοντά 35 χρόνια. Άντεξε ακόμα και τον ανταγωνισμό της ιδιωτικής ραδιοφωνίας, την κρίσιμη περίοδο που εμφανίστηκε το φαινόμενο των playlists, επέμενε να μην επιλέξει την εμπορικότητα και από τα μέσα του ’90 ένα κοινό άρχισε να ξαναγυρίζει («και ήταν ένα ψαγμένο κοινό, με ανοιχτούς ορίζοντες, που μπορούν να δεχτούν από τον Cole Porter μέχρι τον Stravinsky κι από κει στον Coltrane και τους Pearl Jam».Αθηνόραμα 15.10.2009).
Μέσα από ενδιαφέρουσες αφηγήσεις στις τσιμεντένιες γειτονιές της Αθήνας που μεγάλωσε και στο μαγαζάκι (κουρείο) του πατέρα του, ο Πετρίδης αναφέρεται στα μουσικά βιώματα «κυνηγάω από μικρός να δώσω μια εικόνα στο συναίσθημα που μου προκαλεί το άκουσμα ενός τραγουδιού» και στο πάθος του για τη συλλογή δίσκων που θεωρείται από τις πλουσιότερες παγκοσμίως. Αντιμετωπίζει ωστόσο με περίσκεψη το μέλλον της μουσικής με την διάθεσή της μέσω internet καθώς τα κίνητρα των δημιουργών εξανεμίζονται.
Η κορύφωση έρχεται με ένα ταξίδι στους αχανείς αυτοκινητόδρομους του Los Angeles, τις γειτονιές του San Francisco και την έρημο του Joshua Tree όπου ο Πετρίδης θέλει να αγγίξει τους τάφους που φιλοξενούν την τέφρα του Gram Parson, να δει τους βράχους που ενέπνευσαν τους U2, να νιώσει Δεσμώτης του Ιλίγγου (A.Hitchcock) και να αγναντέψει τον κόλπο του ενέπνευσε τον Κέρουακ.
Τρίτη 29 Ιουνίου 2010
Μια λαϊκή νύχτα για τους Τρικαλινούς…
Του Λάζαρου Τσουμένη
9.07.2009
Ο Δημήτρης Μητροπάνος, ή Μητσάρας για τους λαϊκούς ανθρώπους, πέτυχε κάτι το ακατόρθωτο: Στις ζεστές από τον καυτό ήλιο κερκίδες του σταδίου, τη νύχτα της Τρίτης συνένωσε με τη χαρισματική φωνή και τη λεβεντιά του, αλλά κυρίως με την αγάπη που έχει αποδεδειγμένα εκφράσει για την ιδιαίτερη πατρίδα του, χιλιάδες Τρικαλινούς όλων των ηλικιών και τάξεων. Τόσο κόσμο το στάδιο βίωσε κυρίως στα μεγάλα ντέρμπι και τις σημαντικές αθλητικές διοργανώσεις, ίσως γι αυτό ο λαϊκός βάρδος δεν παρέλειψε να φορέσει για άλλη μια φορά το κασκόλ του Α.Ο. Τρίκαλα όταν του προσφέρθηκε από νεαρούς.
Αυτός ο συνειρμός έπαιξε ρόλο και στα λίγα λόγια που κατάφερε να πει στην εισαγωγή, εκφράζοντας τη συγκίνησή του γιατί «βρίσκομαι ανάμεσά σας» και στο γήπεδο αυτό «όπου έπαιξα κι εγώ κάποτε», πιστεύοντας πως αργότερα θα ξεπερνούσε τη συγκίνησή του. Το αντίθετο συνέβη. Αυτό ακριβώς το αίσθημα της συγκίνησης αντί να υποχωρεί, ανέβαινε όσο προχωρούσε το ρεπερτόριο, και κυριαρχούσε μέσα από επιτυχίες από το νέο δίσκο «Στη Διαπασών» όπως το «Ένα τσιγάρο για το δρόμο» αλλά και της κλασικής περιόδου με την ανεπανάληπτη σφραγίδα του στο ελληνικό τραγούδι. (Ποιοτικές αποδείχθηκαν και οι φωνές της Ελεονόρας Ζουγανέλη, του Γιώργου Καραδήμα και της Ασπασίας Θεοφίλου που διεύρυναν τα όρια εκφραστικότητας μέσα από πετυχημένες συνθέσεις νεότερων εποχών και ρευμάτων).
Αντί να πέφτει η συγκίνηση αντίθετα αυξανόταν, ιδίως από τη στιγμή που η φωνή του τροβαδούρου συνεπήρε το ρυθμό με τις παλιές αυθεντικές στιγμές του «Κάνε κάτι να χάσω το τρένο», «Άκου…», κι ύστερα γινόταν παραλήρημα στις στροφές του «Όσοι με το χάρο γίναν φίλοι/ με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη/ στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι/ πάντα γελαστοί, πάντα γελαστοί/ πάντα γελαστοί και γελασμένοι». Μέχρι το ζεϊμπέκικο επί σκηνής, σαν αποχαιρετιστήριο για την όμορφη βραδιά, που έμελε να κλείσει στο ξέσπασμα ψυχής μέσα στους στίχους του Ηλία Λυμπερόπουλου: «Δυο νύχτες ανταμώσανε πάνω στα δάκρυα μου η νύχτα που σε γνώρισα κι η νύχτα που χωρίζουμε και κλαιν τα όνειρα μου, θα πνίξουν τη καρδιά μου. Χωρίς την αγάπη σου θα ήμουνα μόνος». Νάσαι καλά Μητσάρα, για τα Τρίκαλα θα είσαι πάντα ένα σύμβολο που ενώνει.
9.07.2009
Ο Δημήτρης Μητροπάνος, ή Μητσάρας για τους λαϊκούς ανθρώπους, πέτυχε κάτι το ακατόρθωτο: Στις ζεστές από τον καυτό ήλιο κερκίδες του σταδίου, τη νύχτα της Τρίτης συνένωσε με τη χαρισματική φωνή και τη λεβεντιά του, αλλά κυρίως με την αγάπη που έχει αποδεδειγμένα εκφράσει για την ιδιαίτερη πατρίδα του, χιλιάδες Τρικαλινούς όλων των ηλικιών και τάξεων. Τόσο κόσμο το στάδιο βίωσε κυρίως στα μεγάλα ντέρμπι και τις σημαντικές αθλητικές διοργανώσεις, ίσως γι αυτό ο λαϊκός βάρδος δεν παρέλειψε να φορέσει για άλλη μια φορά το κασκόλ του Α.Ο. Τρίκαλα όταν του προσφέρθηκε από νεαρούς.
Αυτός ο συνειρμός έπαιξε ρόλο και στα λίγα λόγια που κατάφερε να πει στην εισαγωγή, εκφράζοντας τη συγκίνησή του γιατί «βρίσκομαι ανάμεσά σας» και στο γήπεδο αυτό «όπου έπαιξα κι εγώ κάποτε», πιστεύοντας πως αργότερα θα ξεπερνούσε τη συγκίνησή του. Το αντίθετο συνέβη. Αυτό ακριβώς το αίσθημα της συγκίνησης αντί να υποχωρεί, ανέβαινε όσο προχωρούσε το ρεπερτόριο, και κυριαρχούσε μέσα από επιτυχίες από το νέο δίσκο «Στη Διαπασών» όπως το «Ένα τσιγάρο για το δρόμο» αλλά και της κλασικής περιόδου με την ανεπανάληπτη σφραγίδα του στο ελληνικό τραγούδι. (Ποιοτικές αποδείχθηκαν και οι φωνές της Ελεονόρας Ζουγανέλη, του Γιώργου Καραδήμα και της Ασπασίας Θεοφίλου που διεύρυναν τα όρια εκφραστικότητας μέσα από πετυχημένες συνθέσεις νεότερων εποχών και ρευμάτων).
Αντί να πέφτει η συγκίνηση αντίθετα αυξανόταν, ιδίως από τη στιγμή που η φωνή του τροβαδούρου συνεπήρε το ρυθμό με τις παλιές αυθεντικές στιγμές του «Κάνε κάτι να χάσω το τρένο», «Άκου…», κι ύστερα γινόταν παραλήρημα στις στροφές του «Όσοι με το χάρο γίναν φίλοι/ με τσιγάρο φεύγουνε στα χείλη/ στα τρελά τους όνειρα δοσμένοι/ πάντα γελαστοί, πάντα γελαστοί/ πάντα γελαστοί και γελασμένοι». Μέχρι το ζεϊμπέκικο επί σκηνής, σαν αποχαιρετιστήριο για την όμορφη βραδιά, που έμελε να κλείσει στο ξέσπασμα ψυχής μέσα στους στίχους του Ηλία Λυμπερόπουλου: «Δυο νύχτες ανταμώσανε πάνω στα δάκρυα μου η νύχτα που σε γνώρισα κι η νύχτα που χωρίζουμε και κλαιν τα όνειρα μου, θα πνίξουν τη καρδιά μου. Χωρίς την αγάπη σου θα ήμουνα μόνος». Νάσαι καλά Μητσάρα, για τα Τρίκαλα θα είσαι πάντα ένα σύμβολο που ενώνει.
Μάγεψε η αρμονική φωνή της Χαρούλας
Του Λάζαρου Τσουμένη
29.08.2009
«Σε πόρτα και αγκαλιά ανοιχτή δε λέμε όχι…». Αυτή ήταν η απάντηση της Χαρούλας Αλεξίου όταν κλείνοντας η αυλαία της συναυλίας ο Νομάρχης κ. Βλαχογιάννης προσέφερε μια ανθοδέσμη, και εκφράζοντας τις ευχαριστίες όλων της ζήτησε να δεσμευτεί ότι θα έλθει ξανά στα Τρίκαλα. Φυσικά δεν χρειαζόταν περισσότερα λόγια, η ίδια η καλλιτέχνης είχε εκφράσει το θαυμασμό της για την ανεπανάληπτη πλημμυρίδα του κόσμου όμοια της οποίας δεν συνάντησε σε όσα μέρη κι αν ταξίδεψε από το βορά έως το νότο της Ελλάδας. Σε αυτό συνέβαλε η δωρεάν είσοδος αλλά έως ένα βαθμό. Εκείνο που αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, είναι ότι η ελληνική μουσική παραμένει ριζωμένη στις καρδιές των Τρικαλινών, είναι αυτή που τους εκφράζει, κυρίως στο λαϊκό, έντεχνο, ρεμπέτικο και φυσικά τα αυθεντικά δημοτικά ακούσματα. Αυτά άλλωστε όπως έχουμε αναφέρει και παλαιότερα από τη στήλη, αποτελούν μια αλληλένδετη συνέχεια, οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων στις πηγές τους αρχαίου ελληνικού λυρισμού και στη διατήρησή τους μέσα από τη βυζαντινή και εκκλησιαστική μουσική. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τσιτσάνης μυήθηκε στα πρώτα ακούσματα παρακολουθώντας τον πατέρα του να παίζει σε έγχορδο κλέφτικα τραγούδια στα οποία βασίστηκε όχι μόνο η αρχική αλλά και η μετέπειτα έμπνευσή του.
Να λοιπόν γιατί ο κόσμος ξεσηκώνεται όταν ακούει λαϊκές επιτυχίες ή τον συνεπαίρνουν οι μελωδίες του έντεχνου. Δεν ήθελε συνεπώς και πολύ αυτό το κοινό να απογειωθεί σε ένα μαγικό ταξίδι με την αρμονική φωνή της Χαρούλας, αλλά και εκείνη να δείχνει πως συμμετέχει με όλη τη δύναμη της καλλιτεχνικής ψυχής της. Γύρισε πίσω το χρόνο τραγουδώντας «φεύγω και αφήνω πίσω μου συντρίμμια», για τις γυναίκες αφιέρωσε το «έχει πανσέληνο απόψε κι είναι ωραία» και για όσους ελπίζουν αποκάλυψε ένα από τα καινούργια κομμάτια που θα κυκλοφορήσουν τον Οκτώβριο «Ο άνθρωπός μου». Όταν ήρθε η ώρα να κλείσει φόρτισε το κλίμα με τι άλλο, το κλασικό «Όλα σε θυμίζουν» όπου στους τελευταίου στίχους έβαλε την ψυχή της τραγουδώντας α καπέλα. Μια πραγματικά ωραία βραδιά για τα Τρίκαλα από πολλές απόψεις.
29.08.2009
«Σε πόρτα και αγκαλιά ανοιχτή δε λέμε όχι…». Αυτή ήταν η απάντηση της Χαρούλας Αλεξίου όταν κλείνοντας η αυλαία της συναυλίας ο Νομάρχης κ. Βλαχογιάννης προσέφερε μια ανθοδέσμη, και εκφράζοντας τις ευχαριστίες όλων της ζήτησε να δεσμευτεί ότι θα έλθει ξανά στα Τρίκαλα. Φυσικά δεν χρειαζόταν περισσότερα λόγια, η ίδια η καλλιτέχνης είχε εκφράσει το θαυμασμό της για την ανεπανάληπτη πλημμυρίδα του κόσμου όμοια της οποίας δεν συνάντησε σε όσα μέρη κι αν ταξίδεψε από το βορά έως το νότο της Ελλάδας. Σε αυτό συνέβαλε η δωρεάν είσοδος αλλά έως ένα βαθμό. Εκείνο που αποδεικνύεται, για άλλη μια φορά, είναι ότι η ελληνική μουσική παραμένει ριζωμένη στις καρδιές των Τρικαλινών, είναι αυτή που τους εκφράζει, κυρίως στο λαϊκό, έντεχνο, ρεμπέτικο και φυσικά τα αυθεντικά δημοτικά ακούσματα. Αυτά άλλωστε όπως έχουμε αναφέρει και παλαιότερα από τη στήλη, αποτελούν μια αλληλένδετη συνέχεια, οι ρίζες τους χάνονται στα βάθη των αιώνων στις πηγές τους αρχαίου ελληνικού λυρισμού και στη διατήρησή τους μέσα από τη βυζαντινή και εκκλησιαστική μουσική. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Τσιτσάνης μυήθηκε στα πρώτα ακούσματα παρακολουθώντας τον πατέρα του να παίζει σε έγχορδο κλέφτικα τραγούδια στα οποία βασίστηκε όχι μόνο η αρχική αλλά και η μετέπειτα έμπνευσή του.
Να λοιπόν γιατί ο κόσμος ξεσηκώνεται όταν ακούει λαϊκές επιτυχίες ή τον συνεπαίρνουν οι μελωδίες του έντεχνου. Δεν ήθελε συνεπώς και πολύ αυτό το κοινό να απογειωθεί σε ένα μαγικό ταξίδι με την αρμονική φωνή της Χαρούλας, αλλά και εκείνη να δείχνει πως συμμετέχει με όλη τη δύναμη της καλλιτεχνικής ψυχής της. Γύρισε πίσω το χρόνο τραγουδώντας «φεύγω και αφήνω πίσω μου συντρίμμια», για τις γυναίκες αφιέρωσε το «έχει πανσέληνο απόψε κι είναι ωραία» και για όσους ελπίζουν αποκάλυψε ένα από τα καινούργια κομμάτια που θα κυκλοφορήσουν τον Οκτώβριο «Ο άνθρωπός μου». Όταν ήρθε η ώρα να κλείσει φόρτισε το κλίμα με τι άλλο, το κλασικό «Όλα σε θυμίζουν» όπου στους τελευταίου στίχους έβαλε την ψυχή της τραγουδώντας α καπέλα. Μια πραγματικά ωραία βραδιά για τα Τρίκαλα από πολλές απόψεις.
Κιλελέρ και Μαρίνος Αντύπας
Του Λάζαρου Τσουμένη
7.03.2010
Η συμπλήρωση εκατό χρόνων από την αιματοβαμμένη εξέγερση του Κιλελέρ αποτελεί ένα ορόσημο, σημείο αναφοράς όχι μόνο για τον αγρότη αλλά για κάθε καταπιεσμένο και αδικημένο άνθρωπο. Δίνει το έναυσμα να κρατηθεί ζωντανή η ελπίδα, να ξανανθίσει πάλι η αισιοδοξία να δυναμώσει η θέληση για αγώνα έστω και κάτω από τις πιο δυσβάστακτες και άνισες συνθήκες. Το κίνημα του Κιλελέρ γεννήθηκε μέσα από τα οξυμμένα προβλήματα των κολίγων της θεσσαλικής γης στην οποία μετά την απελευθέρωσή της το 1881, οι τσιφλικάδες απέκτησαν πλήρη κυριότητα των μεγάλων εκτάσεων που είχαν επί τουρκοκρατίας (έως τότε διέθεταν μόνο δικαίωμα είσπραξης των προσόδων), ενώ οι κολίγοι αντιμετωπίστηκαν με καθεστώς δουλοπάροικου, χάνοντας και τα πατροπαράδοτα δικαιώματα του οθωμανικού δικαίου επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (γη, σπίτια, δάση και βοσκοτόπους). Ο ρόλος των νέων φεουδαρχών υπήρξε καθοριστικός στην αγροτική οικονομία, ειδικά στη φάση εκσυγχρονισμού των δομών της παραγωγής και τη μετεξέλιξη της οικονομίας.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς γιατί εκείνες οι ηρωικές ημέρες του 1910 αποτελούν το φάρο που σηματοδοτεί την απελευθέρωση των εργατών γης από το μαστίγιο του τσιφλικά ο οποίος καθόριζε τα πάντα, ακόμα και την ύπαρξή του. Οφείλουμε συνεπώς σήμερα να επισημάνουμε το ρόλο που διαδραμάτισε για τους εξαθλιωμένους ξωμάχους εκείνη η ηρωική φυσιογνωμία του Μαρίνου Αντύπα, του αγωνιστή που έπεσε θύμα του δολοφονικού σχεδιασμού των μεγαλοτσιφλικάδων. Δεν τον πτόησαν οι διώξεις, οι φυλακίσεις και οι απειλές. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια που είχε απευθύνει στους εξαθλιωμένους Θεσσαλούς κολίγους, καθώς διέτρεχε τον κάμπο απ’ άκρη σ’ άκρη, και με φλογερούς λόγους τους προέτρεπε να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους πάνω στη γη που οι ίδιοι καλλιεργούσαν: «Εμένα θα με σκοτώσουν, μα όπου κι αν με βρει το κακό να ‘ρθείτε να με πάρετε, θέλω και νεκρός να είμαι ανάμεσά σας». Δολοφονήθηκε άνανδρα τη νύχτα της 8ης Μαρτίου 1907 από τον πληρωμένο δολοφόνο Ιωάννη Κυριακού σε ηλικία 35 ετών. Τάφηκε στο Ομόλιο. Η απουσία του ονόματός του από την ονοματοθεσία πολλών αγροτικών πόλεων κάτι παραπάνω από κραυγαλέα, ευελπιστούμε να αποκατασταθεί.
7.03.2010
Η συμπλήρωση εκατό χρόνων από την αιματοβαμμένη εξέγερση του Κιλελέρ αποτελεί ένα ορόσημο, σημείο αναφοράς όχι μόνο για τον αγρότη αλλά για κάθε καταπιεσμένο και αδικημένο άνθρωπο. Δίνει το έναυσμα να κρατηθεί ζωντανή η ελπίδα, να ξανανθίσει πάλι η αισιοδοξία να δυναμώσει η θέληση για αγώνα έστω και κάτω από τις πιο δυσβάστακτες και άνισες συνθήκες. Το κίνημα του Κιλελέρ γεννήθηκε μέσα από τα οξυμμένα προβλήματα των κολίγων της θεσσαλικής γης στην οποία μετά την απελευθέρωσή της το 1881, οι τσιφλικάδες απέκτησαν πλήρη κυριότητα των μεγάλων εκτάσεων που είχαν επί τουρκοκρατίας (έως τότε διέθεταν μόνο δικαίωμα είσπραξης των προσόδων), ενώ οι κολίγοι αντιμετωπίστηκαν με καθεστώς δουλοπάροικου, χάνοντας και τα πατροπαράδοτα δικαιώματα του οθωμανικού δικαίου επί των κοινόχρηστων χώρων του τσιφλικιού (γη, σπίτια, δάση και βοσκοτόπους). Ο ρόλος των νέων φεουδαρχών υπήρξε καθοριστικός στην αγροτική οικονομία, ειδικά στη φάση εκσυγχρονισμού των δομών της παραγωγής και τη μετεξέλιξη της οικονομίας.
Αντιλαμβάνεται λοιπόν κανείς γιατί εκείνες οι ηρωικές ημέρες του 1910 αποτελούν το φάρο που σηματοδοτεί την απελευθέρωση των εργατών γης από το μαστίγιο του τσιφλικά ο οποίος καθόριζε τα πάντα, ακόμα και την ύπαρξή του. Οφείλουμε συνεπώς σήμερα να επισημάνουμε το ρόλο που διαδραμάτισε για τους εξαθλιωμένους ξωμάχους εκείνη η ηρωική φυσιογνωμία του Μαρίνου Αντύπα, του αγωνιστή που έπεσε θύμα του δολοφονικού σχεδιασμού των μεγαλοτσιφλικάδων. Δεν τον πτόησαν οι διώξεις, οι φυλακίσεις και οι απειλές. Είναι χαρακτηριστικά τα λόγια που είχε απευθύνει στους εξαθλιωμένους Θεσσαλούς κολίγους, καθώς διέτρεχε τον κάμπο απ’ άκρη σ’ άκρη, και με φλογερούς λόγους τους προέτρεπε να διεκδικήσουν τα δικαιώματα τους πάνω στη γη που οι ίδιοι καλλιεργούσαν: «Εμένα θα με σκοτώσουν, μα όπου κι αν με βρει το κακό να ‘ρθείτε να με πάρετε, θέλω και νεκρός να είμαι ανάμεσά σας». Δολοφονήθηκε άνανδρα τη νύχτα της 8ης Μαρτίου 1907 από τον πληρωμένο δολοφόνο Ιωάννη Κυριακού σε ηλικία 35 ετών. Τάφηκε στο Ομόλιο. Η απουσία του ονόματός του από την ονοματοθεσία πολλών αγροτικών πόλεων κάτι παραπάνω από κραυγαλέα, ευελπιστούμε να αποκατασταθεί.
Η «μαύρη τρύπα» στο ΙΚΑ και τον ΟΑΕΕ
Του Λάζαρου Τσουμένη
1.10.2009
Ούτε η υπουργός Απασχόλησης αμφισβήτησε την ανάγκη που προέκυψε για σημαντική ενίσχυση της ρευστότητας δύο ασφαλιστικών ταμείων, του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ, προκειμένου να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, έστω κι αν αποκλίνει κατά μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια στο ποσό της «μαύρης τρύπας». Θεωρείται, όπως διαπιστώνουμε σύνηθες φαινόμενο να καταθέτουν τα ασφαλιστικά ταμεία αίτημα για ενίσχυση από το Δημόσιο, το οποίο ιεραρχεί διαφορετικά τις προτεραιότητές του, εν αγνοία των ασφαλισμένων. Η επιχορήγηση των Ταμείων από τον προϋπολογισμό αφορά μια πτυχή, οι ευθύνες του κράτους διατρέχουν ολόκληρο το φάσμα της λειτουργίας του ασφαλιστικού, αυτό καθορίζει τη στελέχωση και την πολιτική των Ταμείων σε μια σειρά βασικών ζητημάτων που σχετίζονται με την είσπραξη των εισφορών, τη «μαύρη εργασία», την ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη κ.ά.
Κουβεντούλα μπορεί να γίνεται για την επιχορήγηση του κράτους στα Ταμεία, αλλά ταυτόχρονα διαιωνίζεται η ολιγωρία του μηχανισμού είσπραξης των εισφορών όπου χάνονται τεράστια ποσά. Και σαν να μη φθάνει αυτό, έρχεται το ίδιο το κράτος και επιβραβεύει τους κακούς εργοδότες μέσα από τις ρυθμίσεις των οφειλών, ενώ θα μπορούσε να αναζητήσει εγκυρότερο τρόπο για την εξυπηρέτηση όσων αντιμετωπίζουν πραγματικό πρόβλημα στην τακτοποίηση της οφειλής. Κατάντησαν έτσι, στην πρόσφατη ρύθμιση του ΙΚΑ στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση από τα τέσσερα δισ. – ποσό στο οποίο υπολογίζονται οι ανείσπρακτες οφειλές – να συγκεντρωθεί ποσοστό 1%, της τάξης των 170 εκατ. ευρώ (!). Οι πάσης φύσεως κακοπληρωτές εξυπηρετούνται ακόμα και στην περίπτωση που ενταχθούν στη ρύθμιση, αφού πληρώνουν μια δόση, οπότε δικαιούνται φορολογικής ενημερότητας και στη συνέχει «τρέχα γύρευε».
Κάποτε πρέπει όλοι να σοβαρευτούμε. Τα Ταμεία να λειτουργούν ανεξάρτητα από πολιτικές επιρροές και το δημόσιο να προχωρήσει στη εξόφληση των δικών του οφειλών προς αυτά. Το σύστημα ελέγχου της εργασίας και είσπραξης των ασφαλίστρων να διεκπεραιώνεται μέσω μηχανογραφικού συστήματος και η ιατρική – φαρμακευτική περίθαλψη να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ασφαλισμένων χωρίς τσιγκουνιές ή σπατάλες. Οι συντάξεις πρέπει να απονέμονται σε ελάχιστο χρόνο και το ύψος να εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες των απόμαχων της εργασίας. Εν τέλει όλα δείχνουν πως οδεύουμε σύντομα σε μια αναζωπύρωση του ασφαλιστικού ζητήματος, τουλάχιστον να απαιτήσουμε τις καλύτερες το δυνατόν λύσεις.
1.10.2009
Ούτε η υπουργός Απασχόλησης αμφισβήτησε την ανάγκη που προέκυψε για σημαντική ενίσχυση της ρευστότητας δύο ασφαλιστικών ταμείων, του ΙΚΑ και του ΟΑΕΕ, προκειμένου να ανταποκριθούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις τους, έστω κι αν αποκλίνει κατά μερικές δεκάδες δισεκατομμύρια στο ποσό της «μαύρης τρύπας». Θεωρείται, όπως διαπιστώνουμε σύνηθες φαινόμενο να καταθέτουν τα ασφαλιστικά ταμεία αίτημα για ενίσχυση από το Δημόσιο, το οποίο ιεραρχεί διαφορετικά τις προτεραιότητές του, εν αγνοία των ασφαλισμένων. Η επιχορήγηση των Ταμείων από τον προϋπολογισμό αφορά μια πτυχή, οι ευθύνες του κράτους διατρέχουν ολόκληρο το φάσμα της λειτουργίας του ασφαλιστικού, αυτό καθορίζει τη στελέχωση και την πολιτική των Ταμείων σε μια σειρά βασικών ζητημάτων που σχετίζονται με την είσπραξη των εισφορών, τη «μαύρη εργασία», την ιατρική και φαρμακευτική περίθαλψη κ.ά.
Κουβεντούλα μπορεί να γίνεται για την επιχορήγηση του κράτους στα Ταμεία, αλλά ταυτόχρονα διαιωνίζεται η ολιγωρία του μηχανισμού είσπραξης των εισφορών όπου χάνονται τεράστια ποσά. Και σαν να μη φθάνει αυτό, έρχεται το ίδιο το κράτος και επιβραβεύει τους κακούς εργοδότες μέσα από τις ρυθμίσεις των οφειλών, ενώ θα μπορούσε να αναζητήσει εγκυρότερο τρόπο για την εξυπηρέτηση όσων αντιμετωπίζουν πραγματικό πρόβλημα στην τακτοποίηση της οφειλής. Κατάντησαν έτσι, στην πρόσφατη ρύθμιση του ΙΚΑ στην οποία προχώρησε η κυβέρνηση από τα τέσσερα δισ. – ποσό στο οποίο υπολογίζονται οι ανείσπρακτες οφειλές – να συγκεντρωθεί ποσοστό 1%, της τάξης των 170 εκατ. ευρώ (!). Οι πάσης φύσεως κακοπληρωτές εξυπηρετούνται ακόμα και στην περίπτωση που ενταχθούν στη ρύθμιση, αφού πληρώνουν μια δόση, οπότε δικαιούνται φορολογικής ενημερότητας και στη συνέχει «τρέχα γύρευε».
Κάποτε πρέπει όλοι να σοβαρευτούμε. Τα Ταμεία να λειτουργούν ανεξάρτητα από πολιτικές επιρροές και το δημόσιο να προχωρήσει στη εξόφληση των δικών του οφειλών προς αυτά. Το σύστημα ελέγχου της εργασίας και είσπραξης των ασφαλίστρων να διεκπεραιώνεται μέσω μηχανογραφικού συστήματος και η ιατρική – φαρμακευτική περίθαλψη να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των ασφαλισμένων χωρίς τσιγκουνιές ή σπατάλες. Οι συντάξεις πρέπει να απονέμονται σε ελάχιστο χρόνο και το ύψος να εξυπηρετεί τις πραγματικές ανάγκες των απόμαχων της εργασίας. Εν τέλει όλα δείχνουν πως οδεύουμε σύντομα σε μια αναζωπύρωση του ασφαλιστικού ζητήματος, τουλάχιστον να απαιτήσουμε τις καλύτερες το δυνατόν λύσεις.
Η Μακρόνησος, ως διατηρητέο μνημείο
Του Λάζαρου Τσουμένη
22.04.2010
Μακρόνησος, ο τόπος του μαρτυρίου, το νησί σύμβολο απέναντι σε κάθε εξουσία που επιδιώκει να ταπεινώσει τον άνθρωπο, να τον γονατίσει και να τον ξευτελίσει επεμβαίνοντας στις ιδέες, τη συνείδηση, ακόμα και στα συναισθήματά του. Στο νησί αυτό αφιερώθηκε τη νύχτα της Τρίτης σημαντικό μέρος της εκπομπής «Αθέατος Κόσμος» με αφορμή τη θλιβερή επέτειο του πραξικοπήματος. Παρουσίασε μεταξύ των άλλων τον διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Λαυρίου ο οποίος έχει κάνει σημαντική δουλειά συγκεντρώνοντας τα στοιχεία της έκθεσης όπου περιγράφεται η κατάσταση του νησιού την οποία προώθησε προς την εισαγγελία χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρξει ανταπόκριση! Άφησε μάλιστα ο αστυνομικός ανοικτό το ενδεχόμενο μέσα από δημοσιογραφική έρευνα να αποδειχθεί εάν και κατά πόσον εκτάσεις του νησιού έχουν δηλωθεί από ιδιώτες στο Κτηματολόγιο (να εξεταστεί δηλαδή εάν κρατική ή τοπική εξουσία έχει πουλήσει εκτάσεις του νησιού ή έχουν καταληφθεί).
Η Μακρόνησος, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στον «Ριζοσπάστη» (6.7.2008) «καθιερώθηκε ως ιστορικός τόπος στις συνειδήσεις των νεότερων γενιών χάρη στους αγώνες των μαρτύρων της, του λαϊκού κινήματος και των κομμουνιστών που διέσωζαν, με κάθε τρόπο, την ιστορική μνήμη στα δύσκολα χρόνια του μετεμφυλιακού καθεστώτος και έως τις μέρες μας». Η σχετική απόφαση υπογράφηκε τον Μάιο του 1989 από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη και χαρακτήριζε ως «ιστορικά διατηρητέα μνημεία όλα τα κτίρια της Μακρονήσου, γιατί πολλά από αυτά κτίστηκαν από τους ίδιους τους κρατούμενους».
Σήμερα οι κτηνοτρόφοι εξακολουθούν να βόσκουν τα ποίμνια στο νησί, (ακόμα και εκκλησίες που έχουν κτιστεί από κρατούμενους έχουν καταντήσει ποιμνιοστάσια), οι παράνομοι κυνηγοί να σκοτώνουν τα αγριόγιδα και το χειρότερο, να μετατρέπεται σε νεκροταφείο αυτοκινήτων, πιθανόν στο μέλλον να τοποθετηθούν και ανεμογεννήτριες. Ενδεικτικό της αδιαφορίας των αρμοδίων είναι ότι δεν εμποδίζουν τη βεβήλωση διορίζοντας έστω έναν φύλακα στο χώρο. Το κυριότερο θα είναι να αποκατασταθεί η ιστορική φυσιογνωμία του νησιού, να αποτραπούν οι αυθαιρεσίες και καταπατήσεις και να δοθεί ως επισκέψιμος χώρος με τακτικά δρομολόγια από το Λαύριο για όλους εκείνους που έχουν δικαίωμα να διατηρούν έναν συμβολικό τόπο προσκυνήματος στους αγωνιστές που πάλεψαν και συχνά θυσιάστηκαν για τις ιδέες τους.
22.04.2010
Μακρόνησος, ο τόπος του μαρτυρίου, το νησί σύμβολο απέναντι σε κάθε εξουσία που επιδιώκει να ταπεινώσει τον άνθρωπο, να τον γονατίσει και να τον ξευτελίσει επεμβαίνοντας στις ιδέες, τη συνείδηση, ακόμα και στα συναισθήματά του. Στο νησί αυτό αφιερώθηκε τη νύχτα της Τρίτης σημαντικό μέρος της εκπομπής «Αθέατος Κόσμος» με αφορμή τη θλιβερή επέτειο του πραξικοπήματος. Παρουσίασε μεταξύ των άλλων τον διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Λαυρίου ο οποίος έχει κάνει σημαντική δουλειά συγκεντρώνοντας τα στοιχεία της έκθεσης όπου περιγράφεται η κατάσταση του νησιού την οποία προώθησε προς την εισαγγελία χωρίς μέχρι σήμερα να υπάρξει ανταπόκριση! Άφησε μάλιστα ο αστυνομικός ανοικτό το ενδεχόμενο μέσα από δημοσιογραφική έρευνα να αποδειχθεί εάν και κατά πόσον εκτάσεις του νησιού έχουν δηλωθεί από ιδιώτες στο Κτηματολόγιο (να εξεταστεί δηλαδή εάν κρατική ή τοπική εξουσία έχει πουλήσει εκτάσεις του νησιού ή έχουν καταληφθεί).
Η Μακρόνησος, σύμφωνα με ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στον «Ριζοσπάστη» (6.7.2008) «καθιερώθηκε ως ιστορικός τόπος στις συνειδήσεις των νεότερων γενιών χάρη στους αγώνες των μαρτύρων της, του λαϊκού κινήματος και των κομμουνιστών που διέσωζαν, με κάθε τρόπο, την ιστορική μνήμη στα δύσκολα χρόνια του μετεμφυλιακού καθεστώτος και έως τις μέρες μας». Η σχετική απόφαση υπογράφηκε τον Μάιο του 1989 από την τότε υπουργό Πολιτισμού Μελίνα Μερκούρη και χαρακτήριζε ως «ιστορικά διατηρητέα μνημεία όλα τα κτίρια της Μακρονήσου, γιατί πολλά από αυτά κτίστηκαν από τους ίδιους τους κρατούμενους».
Σήμερα οι κτηνοτρόφοι εξακολουθούν να βόσκουν τα ποίμνια στο νησί, (ακόμα και εκκλησίες που έχουν κτιστεί από κρατούμενους έχουν καταντήσει ποιμνιοστάσια), οι παράνομοι κυνηγοί να σκοτώνουν τα αγριόγιδα και το χειρότερο, να μετατρέπεται σε νεκροταφείο αυτοκινήτων, πιθανόν στο μέλλον να τοποθετηθούν και ανεμογεννήτριες. Ενδεικτικό της αδιαφορίας των αρμοδίων είναι ότι δεν εμποδίζουν τη βεβήλωση διορίζοντας έστω έναν φύλακα στο χώρο. Το κυριότερο θα είναι να αποκατασταθεί η ιστορική φυσιογνωμία του νησιού, να αποτραπούν οι αυθαιρεσίες και καταπατήσεις και να δοθεί ως επισκέψιμος χώρος με τακτικά δρομολόγια από το Λαύριο για όλους εκείνους που έχουν δικαίωμα να διατηρούν έναν συμβολικό τόπο προσκυνήματος στους αγωνιστές που πάλεψαν και συχνά θυσιάστηκαν για τις ιδέες τους.
Η κτηνωδία της «Εντελβάις»
Του Λάζαρου Τσουμένη
28.10.2009
Γερμανικός στρατός κατοχής: Μεραρχία «Εντελβάϊς». Η Μεραρχία της σφαγής και της κτηνωδίας, που έδρασε σαν εκτελεστικός μηχανισμός σε βάρος αμάχων ως αντίποινα για τις απώλειες των δυνάμεων κατοχής από την ψυχωμένη Αντίσταση. Στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στο Κομμένο Άρτας, στους Πύργους Κοζάνης, στην Κάνδανο Χανίων, στα Αμιρά Ηρακλείου, στο Δομένικο Ολύμπου αλλά και στην επιχείρηση στα χωριά της Νότιας Πίνδου τον Οκτώβριο 1943 συναντάμε ως επί το πλείστον την ίδια Μεραρχία με τη ναρκισιστική ονομασία.
Από το βιβλίο του Δημήτρη Ι. Κωνσταντινίδη «Επιχείρηση «Πάνθηρας» - Οι Γερμανοί εισβάλουν και πυρπολούν την Πίνδο» δανειζόμαστε τις ακόλουθες γραμμές (όπως καταχωρήθηκαν στη στήλη «Σελιδοδείκτης στον Κόσμο του Βιβλίου». ΕΡΕΥΝΑ 19.12.2008). «Φρίκη προκαλεί η αναφορά στη συμπεριφορά των Γερμανών στρατιωτών –παρά τις περί του αντιθέτου εντολές όπως ισχυρίζονται οι ανώτεροι – να κλείνουν τις ηλικιωμένες γυναίκες σε καλύβες και να τις καίνε ζωντανές. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αναφορά στην τύχη των πρωταγωνιστών της επιχείρησης ορισμένοι των οποίων σκοτώθηκαν μετά την αποχώρηση κυρίως στη Σερβία, ωστόσο ένας βασικός κορμός της Μεραρχίας «Εντελβάις» εξακολουθεί να διοργανώνει συνεστιάσεις για τα «ανδραγαθήματά της» χωρίς να παραλείπει να προπαγανδίζει τις ιδέες του 3ου Ράιχ. Ουδείς φυσικά θυμάται κάτι από εγκλήματα κατά αμάχων που διέπραξαν οι Ομάδες Μάχης. Σήμερα η 1η Ορεινή Μεραρχία «Εντελβάις» είναι και πάλι στην επικαιρότητα καθώς 250 στρατιώτες της σταθμεύουν στο Αφγανιστάν».
Αναφορά στην κτηνωδία και την ανανδρία των ναζιστικών αντιποίνων, θα υπάρξει στα πλαίσια ενός ολοήμερου αφιερώματος της κρατικής τηλεόρασης από την εκπομπή του Χρήστου Βασιλόπουλου «Η μηχανή του χρόνου» (ΝΕΤ ώρα 10 το βράδυ) η οποία αναφέρεται στη σφαγή στο χωριό Κομμένο της Άρτας όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 317 Έλληνες πατριώτες. Ρωτήθηκε ο δημοσιογράφος σε συνέντευξη (Αδέσμευτος 27.10.2009) αν οι Ναζί δικάστηκαν και πλήρωσαν για το έγκλημα στο Κομμένο. Η απάντησή του: «…καταγράφηκαν μεγάλα εγκλήματα αλλά έμειναν ατιμώρητα. Αυτός ο λόχος, η μεραρχία Εντελβάις ομολόγησε τα εγκλήματά της αναγνωρίζοντας τα πρόσωπα της σφαγής από φωτογραφίες του γάμου της Αλεξάνδρας. Η σύγχρονη Γερμανία γνωρίζει όλες τις θηριωδίες αλλά έκλεισε τον φάκελο του πολέμου στην Ελλάδα όταν δέχτηκε την δεκαετία του 60, αρκετούς μετανάστες από την Ελλάδα για να δουλέψουν στις γερμανικές βιομηχανικές πόλεις».
28.10.2009
Γερμανικός στρατός κατοχής: Μεραρχία «Εντελβάϊς». Η Μεραρχία της σφαγής και της κτηνωδίας, που έδρασε σαν εκτελεστικός μηχανισμός σε βάρος αμάχων ως αντίποινα για τις απώλειες των δυνάμεων κατοχής από την ψυχωμένη Αντίσταση. Στο Δίστομο, στα Καλάβρυτα, στο Κομμένο Άρτας, στους Πύργους Κοζάνης, στην Κάνδανο Χανίων, στα Αμιρά Ηρακλείου, στο Δομένικο Ολύμπου αλλά και στην επιχείρηση στα χωριά της Νότιας Πίνδου τον Οκτώβριο 1943 συναντάμε ως επί το πλείστον την ίδια Μεραρχία με τη ναρκισιστική ονομασία.
Από το βιβλίο του Δημήτρη Ι. Κωνσταντινίδη «Επιχείρηση «Πάνθηρας» - Οι Γερμανοί εισβάλουν και πυρπολούν την Πίνδο» δανειζόμαστε τις ακόλουθες γραμμές (όπως καταχωρήθηκαν στη στήλη «Σελιδοδείκτης στον Κόσμο του Βιβλίου». ΕΡΕΥΝΑ 19.12.2008). «Φρίκη προκαλεί η αναφορά στη συμπεριφορά των Γερμανών στρατιωτών –παρά τις περί του αντιθέτου εντολές όπως ισχυρίζονται οι ανώτεροι – να κλείνουν τις ηλικιωμένες γυναίκες σε καλύβες και να τις καίνε ζωντανές. Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αναφορά στην τύχη των πρωταγωνιστών της επιχείρησης ορισμένοι των οποίων σκοτώθηκαν μετά την αποχώρηση κυρίως στη Σερβία, ωστόσο ένας βασικός κορμός της Μεραρχίας «Εντελβάις» εξακολουθεί να διοργανώνει συνεστιάσεις για τα «ανδραγαθήματά της» χωρίς να παραλείπει να προπαγανδίζει τις ιδέες του 3ου Ράιχ. Ουδείς φυσικά θυμάται κάτι από εγκλήματα κατά αμάχων που διέπραξαν οι Ομάδες Μάχης. Σήμερα η 1η Ορεινή Μεραρχία «Εντελβάις» είναι και πάλι στην επικαιρότητα καθώς 250 στρατιώτες της σταθμεύουν στο Αφγανιστάν».
Αναφορά στην κτηνωδία και την ανανδρία των ναζιστικών αντιποίνων, θα υπάρξει στα πλαίσια ενός ολοήμερου αφιερώματος της κρατικής τηλεόρασης από την εκπομπή του Χρήστου Βασιλόπουλου «Η μηχανή του χρόνου» (ΝΕΤ ώρα 10 το βράδυ) η οποία αναφέρεται στη σφαγή στο χωριό Κομμένο της Άρτας όπου βρήκαν τραγικό θάνατο 317 Έλληνες πατριώτες. Ρωτήθηκε ο δημοσιογράφος σε συνέντευξη (Αδέσμευτος 27.10.2009) αν οι Ναζί δικάστηκαν και πλήρωσαν για το έγκλημα στο Κομμένο. Η απάντησή του: «…καταγράφηκαν μεγάλα εγκλήματα αλλά έμειναν ατιμώρητα. Αυτός ο λόχος, η μεραρχία Εντελβάις ομολόγησε τα εγκλήματά της αναγνωρίζοντας τα πρόσωπα της σφαγής από φωτογραφίες του γάμου της Αλεξάνδρας. Η σύγχρονη Γερμανία γνωρίζει όλες τις θηριωδίες αλλά έκλεισε τον φάκελο του πολέμου στην Ελλάδα όταν δέχτηκε την δεκαετία του 60, αρκετούς μετανάστες από την Ελλάδα για να δουλέψουν στις γερμανικές βιομηχανικές πόλεις».
Η αυτόνομη τοπική οικονομία μας
Του Λάζαρου Τσουμένη
25.05.2009
Ένα χρονικό διάστημα μετά την παρουσίαση της έρευνάς του στο 8ο Συμπόσιο Τρικαλινών σπουδών ο συμπολίτης Σωτήριος Γοργογέτας αποτυπώνει στο «Τζαμί» με φωτογραφίες το θέμα του «Νερόμυλοι – Νεροτριβές – Μαντάνια – Νεροπρίονα στην περιοχή Ασπροποτάμου Τρικάλων» με διοργανωτές ΠΟΔΤ και ΣΦΛΜΤ. Γενικότερα το φωτογραφικό υλικό που έχει συγκεντρωθεί ζωντανεύει τη διαχρονική εξέλιξη της τοπικής οικονομίας η οποία από τον πρωτογενή αγροτικό τομέα αναδείχθηκε μεταπολεμικά σε πιο ώριμα επίπεδα για την οικονομία της αγοράς. Παρατηρώντας τα στοιχεία που παραθέτει ο κ. Γοργογέτας διαπιστώνουμε την εν δυνάμει αυτονομία της αγροτικής οικονομίας η οποία μέσα από μια εκπληκτική αλυσίδα επεξεργαζόταν την πρώτη ύλη και κατάφερνε να εξασφαλίσει τόσο την επιβίωσή της όσο και το νοικοκυριό της.
Από τη Γεωργία παραγόταν σιτάρι, καλαμπόκι και κριθάρι τα οποία μετέτρεπε σε είδη διατροφής ο Νερόμυλος χάρη στη δύναμη του νερού και τις μυλόπετρες που αποτελούσαν θαυμαστά δημιουργήματα ειδικών μαστόρων (εκφραστική η φωτογραφία του Τ. Τλούπα από την Τύρνα). Το νερό πέφτοντας από μια δεξαμενή ψηλά γυρίζει τις μυλόπετρες που συνθλίβουν τους σπόρους και δίνουν το αλεύρι.
Από το δάσος μετέφεραν τα ξύλα στο νεροπρίονο που τα πριόνιζε ώστε να κατασκευαστούν κατοικίες και οικήματα, είχε δύο μηχανισμούς που κινούσαν το πριόνι και προωθούσαν τον κορμό για να σκιστεί.
Από την Κτηνοτροφία παρήγαγαν κρέας, γάλα, μαλλί. Το μαντάνι χρησίμευε για την κατεργασία των μάλλινων υφασμάτων – σκουτιών (κατασκευασμένων από γίδινο μαλλί για να μη τα διαπερνά η βροχή) τα οποία χτυπούσε με ειδικά σφυριά ώστε να γίνουν πιο αφράτα και να δέσουν τα νήματα πριν το ετήσιο πλύσιμο. Όσο για τη νεροτριβή ή δρυστέλα είναι μια κατασκευή που αποτελείται από ένα ξύλινο κώνο ύψους 2,5 μ.και διαμέτρου 1,8 μ. του οποίου το μεγαλύτερο τμήμα είναι θαμμένο στο έδαφος ή τεχνητό από ξερολιθιά ώστε η πίεση του νερού να μην ανοίγει τα τοιχώματα. Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να πλένουν τα υφαντά στον αργαλειό, μάλλινα σκεπάσματα και στρωσίδια, ενώ όταν οι νοικοκυρές ύφαιναν στον αργαλειό φλοκάτες ή κουβέρτες μπαχτές (χωρίς φλόκο), οι δρυστέλες χρησίμευαν να ξεστρίβουν τον φλόκο (το νήμα που έγνεθαν με την ρόκα) και να δίνουν ωραία εμφάνιση στις φλοκάτες.
Αξίζει να αφιερώσει κανείς λίγο χρόνο για προλάβει να πάρει μια ιδέα από τον παλιό σπουδαίο κόσμο.
25.05.2009
Ένα χρονικό διάστημα μετά την παρουσίαση της έρευνάς του στο 8ο Συμπόσιο Τρικαλινών σπουδών ο συμπολίτης Σωτήριος Γοργογέτας αποτυπώνει στο «Τζαμί» με φωτογραφίες το θέμα του «Νερόμυλοι – Νεροτριβές – Μαντάνια – Νεροπρίονα στην περιοχή Ασπροποτάμου Τρικάλων» με διοργανωτές ΠΟΔΤ και ΣΦΛΜΤ. Γενικότερα το φωτογραφικό υλικό που έχει συγκεντρωθεί ζωντανεύει τη διαχρονική εξέλιξη της τοπικής οικονομίας η οποία από τον πρωτογενή αγροτικό τομέα αναδείχθηκε μεταπολεμικά σε πιο ώριμα επίπεδα για την οικονομία της αγοράς. Παρατηρώντας τα στοιχεία που παραθέτει ο κ. Γοργογέτας διαπιστώνουμε την εν δυνάμει αυτονομία της αγροτικής οικονομίας η οποία μέσα από μια εκπληκτική αλυσίδα επεξεργαζόταν την πρώτη ύλη και κατάφερνε να εξασφαλίσει τόσο την επιβίωσή της όσο και το νοικοκυριό της.
Από τη Γεωργία παραγόταν σιτάρι, καλαμπόκι και κριθάρι τα οποία μετέτρεπε σε είδη διατροφής ο Νερόμυλος χάρη στη δύναμη του νερού και τις μυλόπετρες που αποτελούσαν θαυμαστά δημιουργήματα ειδικών μαστόρων (εκφραστική η φωτογραφία του Τ. Τλούπα από την Τύρνα). Το νερό πέφτοντας από μια δεξαμενή ψηλά γυρίζει τις μυλόπετρες που συνθλίβουν τους σπόρους και δίνουν το αλεύρι.
Από το δάσος μετέφεραν τα ξύλα στο νεροπρίονο που τα πριόνιζε ώστε να κατασκευαστούν κατοικίες και οικήματα, είχε δύο μηχανισμούς που κινούσαν το πριόνι και προωθούσαν τον κορμό για να σκιστεί.
Από την Κτηνοτροφία παρήγαγαν κρέας, γάλα, μαλλί. Το μαντάνι χρησίμευε για την κατεργασία των μάλλινων υφασμάτων – σκουτιών (κατασκευασμένων από γίδινο μαλλί για να μη τα διαπερνά η βροχή) τα οποία χτυπούσε με ειδικά σφυριά ώστε να γίνουν πιο αφράτα και να δέσουν τα νήματα πριν το ετήσιο πλύσιμο. Όσο για τη νεροτριβή ή δρυστέλα είναι μια κατασκευή που αποτελείται από ένα ξύλινο κώνο ύψους 2,5 μ.και διαμέτρου 1,8 μ. του οποίου το μεγαλύτερο τμήμα είναι θαμμένο στο έδαφος ή τεχνητό από ξερολιθιά ώστε η πίεση του νερού να μην ανοίγει τα τοιχώματα. Χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα για να πλένουν τα υφαντά στον αργαλειό, μάλλινα σκεπάσματα και στρωσίδια, ενώ όταν οι νοικοκυρές ύφαιναν στον αργαλειό φλοκάτες ή κουβέρτες μπαχτές (χωρίς φλόκο), οι δρυστέλες χρησίμευαν να ξεστρίβουν τον φλόκο (το νήμα που έγνεθαν με την ρόκα) και να δίνουν ωραία εμφάνιση στις φλοκάτες.
Αξίζει να αφιερώσει κανείς λίγο χρόνο για προλάβει να πάρει μια ιδέα από τον παλιό σπουδαίο κόσμο.
Βγήκαν στους δρόμους χιλιάδες Τρικαλινοί
Του Λάζαρου Τσουμένη
6.05.2010
Δυναμικά και ειρηνικά οι Τρικαλινοί διαδήλωσαν στους δρόμους της πόλης κατά των κυβερνητικών μέτρων που πλήττουν ανεπανόρθωτα το βιοτικό τους επίπεδο, μειώνουν τις αντοχές των συνταξιούχων και εξοντώνουν τεράστια τμήματα της νεολαίας που θα αντιμετωπίζουν όλο και εντονότερα το φάσμα της ανεργίας και του φτηνού μεροκάματου. Οι δύο συγκεντρώσεις που διοργανώθηκαν έδωσαν ένα ιδιαίτερο χρώμα στις προσδοκίες των εργαζομένων καθώς τους δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσουν την απαίτηση για μια καλύτερη ζωή από αυτή που τους επιφυλάσσουν οι κυβερνώντες, οι διεθνείς οργανισμοί του κεφαλαίου και τα αδίστακτα πιράνχας των αγορών.
Η συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στην κεντρική πλατεία υπήρξε η μεγαλύτερη που διοργανώθηκε τα τελευταία χρόνια στα Τρίκαλα, ισάξια εκείνης που είχε διοργανωθεί από όλες τις συνδικαλιστικές παρατάξεις στις αρχές της δεκαετίας κατά του ασφαλιστικού νομοσχεδίου το οποίο και αποσύρθηκε. Είδαμε συμπολίτες όλων των εργασιακών χώρων και ηλικιών, ανεξαρτήτως ιδεολογικών και κομματικών προτιμήσεων να παρίστανται με ενωτικό πνεύμα και αγωνιστική διάθεση στη συγκέντρωση και να διαδηλώνουν στην πορεία που διέτρεξε κυκλικά όλους τους κεντρικούς δρόμους της πόλης για να καταλήξει μπροστά στο κτίριο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Εκεί τα συνθήματα των διαδηλωτών και τα μηνύματα από τα μεγάφωνα ανανέωσαν το ραντεβού για τις επόμενες κινητοποιήσεις. Το ποτάμι ξεκίνησε και δεν είναι κανείς σε θέση να το γυρίσει πίσω. Καμιά ύποπτη ενέργεια σε βάρος του απλού εργαζόμενου, κανένα σκηνικό καπηλείας δεν θα μπορέσει να εκτρέψει τους αγώνες που ξεκίνησαν για να αποτρέψουν την υποταγή στους βάναυσους νόμους του διεθνούς κεφαλαίου. Τουλάχιστον όσοι προτίμησαν να θυσιάσουν το χθεσινό μεροκάματο στο βωμό των αγωνιστικών διεκδικήσεων θα έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους ότι προσπάθησαν να κάνουν κάτι τόσο για τους ίδιους, όσο και για το μέλλον των ανθρώπων που θα ζήσουν στη χώρα αυτή. Κάποιοι άλλοι ίσως να προτίμησαν να εξασφαλίσουν το μεροκάματο για να μην υποστούν νέα αφαίμαξη στις δύσκολες μέρες που έρχονται, να γνωρίζουν πάντως ότι τα μέτρα θα έρχονται και θα ξανάρχονται κατά κύματα όλο και πιο άγρια απέναντι στα δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αίμα και δοκιμασίες μέσα από διαρκείς αγώνες.
6.05.2010
Δυναμικά και ειρηνικά οι Τρικαλινοί διαδήλωσαν στους δρόμους της πόλης κατά των κυβερνητικών μέτρων που πλήττουν ανεπανόρθωτα το βιοτικό τους επίπεδο, μειώνουν τις αντοχές των συνταξιούχων και εξοντώνουν τεράστια τμήματα της νεολαίας που θα αντιμετωπίζουν όλο και εντονότερα το φάσμα της ανεργίας και του φτηνού μεροκάματου. Οι δύο συγκεντρώσεις που διοργανώθηκαν έδωσαν ένα ιδιαίτερο χρώμα στις προσδοκίες των εργαζομένων καθώς τους δόθηκε η δυνατότητα να εκφράσουν την απαίτηση για μια καλύτερη ζωή από αυτή που τους επιφυλάσσουν οι κυβερνώντες, οι διεθνείς οργανισμοί του κεφαλαίου και τα αδίστακτα πιράνχας των αγορών.
Η συγκέντρωση του ΠΑΜΕ στην κεντρική πλατεία υπήρξε η μεγαλύτερη που διοργανώθηκε τα τελευταία χρόνια στα Τρίκαλα, ισάξια εκείνης που είχε διοργανωθεί από όλες τις συνδικαλιστικές παρατάξεις στις αρχές της δεκαετίας κατά του ασφαλιστικού νομοσχεδίου το οποίο και αποσύρθηκε. Είδαμε συμπολίτες όλων των εργασιακών χώρων και ηλικιών, ανεξαρτήτως ιδεολογικών και κομματικών προτιμήσεων να παρίστανται με ενωτικό πνεύμα και αγωνιστική διάθεση στη συγκέντρωση και να διαδηλώνουν στην πορεία που διέτρεξε κυκλικά όλους τους κεντρικούς δρόμους της πόλης για να καταλήξει μπροστά στο κτίριο της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης. Εκεί τα συνθήματα των διαδηλωτών και τα μηνύματα από τα μεγάφωνα ανανέωσαν το ραντεβού για τις επόμενες κινητοποιήσεις. Το ποτάμι ξεκίνησε και δεν είναι κανείς σε θέση να το γυρίσει πίσω. Καμιά ύποπτη ενέργεια σε βάρος του απλού εργαζόμενου, κανένα σκηνικό καπηλείας δεν θα μπορέσει να εκτρέψει τους αγώνες που ξεκίνησαν για να αποτρέψουν την υποταγή στους βάναυσους νόμους του διεθνούς κεφαλαίου. Τουλάχιστον όσοι προτίμησαν να θυσιάσουν το χθεσινό μεροκάματο στο βωμό των αγωνιστικών διεκδικήσεων θα έχουν ήσυχη τη συνείδησή τους ότι προσπάθησαν να κάνουν κάτι τόσο για τους ίδιους, όσο και για το μέλλον των ανθρώπων που θα ζήσουν στη χώρα αυτή. Κάποιοι άλλοι ίσως να προτίμησαν να εξασφαλίσουν το μεροκάματο για να μην υποστούν νέα αφαίμαξη στις δύσκολες μέρες που έρχονται, να γνωρίζουν πάντως ότι τα μέτρα θα έρχονται και θα ξανάρχονται κατά κύματα όλο και πιο άγρια απέναντι στα δικαιώματα που κατακτήθηκαν με αίμα και δοκιμασίες μέσα από διαρκείς αγώνες.
Από τα αρτεσιανά στα εμφιαλωμένα…
Του Λάζαρου Τσουμένη
17.05.2009
Σε σειρά δημοσιευμάτων στην «Έρευνα» ο συμπολίτης ερευνητής Νεκτάριος Κατσόγιαννος έκανε μια ενδελεχή παρουσίαση ενός από τα τρία καλά για τα οποία φημίζονταν τα Τρίκαλα. Τις βρύσες που έφερναν στην επιφάνεια τον κρυστάλλινο λευκό χρυσό των αρτεσιανών κατευθείαν από τους υδροφόρους ορίζοντες, χωρίς τη μεσολάβηση δεξαμενής, αντλιοστασίου ή χλωρίωσης. Μέσα από τη διήγηση του Νεκτάριου περιοδεύσαμε νοερά στο χρόνο, φθάνοντας σε περασμένους αιώνες και στο χώρο που επιμένει παράλογα να ταξιδεύει ακόμα κι εκεί όπου όλα έχουν αλλάξει. Άλλωστε τα σημεία αναφοράς κάθε τόπου, από τους δρόμους και τις γειτονιές μέχρι τις πλατείες και τις γωνιές εκφράζουν και μια προσωπική υπόθεση όπως τα έχει συνδέσει ο καθείς στην αναφορά της μνήμης, έτσι ώστε να δημιουργούν ένα έρεισμα αναπόλησης, εξερεύνησης ή ενημέρωσης πάνω στην τοπική ιστορία. Στην ανάμνηση των παλιότερων ζωντάνεψε το πολύτιμο στοιχείο της φύσης να ποτίζει τη διψασμένη γη και οι πολυάριθμες φωτογραφίες τους μετέφεραν στην εποχή της αθωότητας όταν το μεράκι του τεχνίτη κατασκεύαζε μικρά κομψοτεχνήματα. Πώς να μη θυμάσαι ακόμα και εκείνη την απλή τουλούμπα της παλιάς αγοράς που τροφοδοτούσε ανεξάντλητα τα καταστήματα της περιοχής;
Όλη αυτή η περιήγηση προϋποθέτει αποθέματα πείσματος από τον ερευνητή που θα αφιερώσει χρόνο, χρήμα, γνώσεις και γνωριμίες προκειμένου να συγκεντρώσει το απαραίτητο υλικό το οποίο καλό θα είναι με την ανάλογη ευγενική χορηγία να αξιοποιηθεί μέσα από ένα λεύκωμα έτσι ώστε να αποτελεί σημείο αναφοράς στις νεότερες γενιές Τρικαλινών, ειδικά στα φαινόμενα ξηρασίας και ισχνών αγελάδων που προβλέπονται στον τρέχοντα αιώνα. Στο μεταξύ στο βωμό του παμφάγου χρόνου θυσιάστηκαν και τα αρτεσιανά της πόλης τα οποία είτε στέρεψαν από την άναρχη εκμετάλλευση, είτε σφραγίστηκαν από τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νόσων. Εξέλειψαν και τα τελευταία που διασώθηκαν στις αυλές σπιτιών μέχρι που παραδόθηκαν στους εκσκαφείς των πολυκατοικιών.
Το απέμεινε; Επιμελώς δεν το ανέφερε ο συγγραφέας για να μην πληγώσει περισσότερο τη μνήμη. Στα περίπτερα της πόλης ο μεγάλος τζίρος αυτή την εποχή γίνεται από το εμφιαλωμένο νεράκι το οποίο αντικατέστησε τη βρύση. Ακόμα και στην πλατεία παλαιού Δεσποτικού όπου υπήρχε επί δεκαετίες μια βρύση τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Ασορτί με την καινούργια πόλη που την μπούκωσαν στο τσιμέντο οι τεχνοκράτες αυτοί που λοιδορούν την έμπνευσης του παλιού τεχνίτη.
17.05.2009
Σε σειρά δημοσιευμάτων στην «Έρευνα» ο συμπολίτης ερευνητής Νεκτάριος Κατσόγιαννος έκανε μια ενδελεχή παρουσίαση ενός από τα τρία καλά για τα οποία φημίζονταν τα Τρίκαλα. Τις βρύσες που έφερναν στην επιφάνεια τον κρυστάλλινο λευκό χρυσό των αρτεσιανών κατευθείαν από τους υδροφόρους ορίζοντες, χωρίς τη μεσολάβηση δεξαμενής, αντλιοστασίου ή χλωρίωσης. Μέσα από τη διήγηση του Νεκτάριου περιοδεύσαμε νοερά στο χρόνο, φθάνοντας σε περασμένους αιώνες και στο χώρο που επιμένει παράλογα να ταξιδεύει ακόμα κι εκεί όπου όλα έχουν αλλάξει. Άλλωστε τα σημεία αναφοράς κάθε τόπου, από τους δρόμους και τις γειτονιές μέχρι τις πλατείες και τις γωνιές εκφράζουν και μια προσωπική υπόθεση όπως τα έχει συνδέσει ο καθείς στην αναφορά της μνήμης, έτσι ώστε να δημιουργούν ένα έρεισμα αναπόλησης, εξερεύνησης ή ενημέρωσης πάνω στην τοπική ιστορία. Στην ανάμνηση των παλιότερων ζωντάνεψε το πολύτιμο στοιχείο της φύσης να ποτίζει τη διψασμένη γη και οι πολυάριθμες φωτογραφίες τους μετέφεραν στην εποχή της αθωότητας όταν το μεράκι του τεχνίτη κατασκεύαζε μικρά κομψοτεχνήματα. Πώς να μη θυμάσαι ακόμα και εκείνη την απλή τουλούμπα της παλιάς αγοράς που τροφοδοτούσε ανεξάντλητα τα καταστήματα της περιοχής;
Όλη αυτή η περιήγηση προϋποθέτει αποθέματα πείσματος από τον ερευνητή που θα αφιερώσει χρόνο, χρήμα, γνώσεις και γνωριμίες προκειμένου να συγκεντρώσει το απαραίτητο υλικό το οποίο καλό θα είναι με την ανάλογη ευγενική χορηγία να αξιοποιηθεί μέσα από ένα λεύκωμα έτσι ώστε να αποτελεί σημείο αναφοράς στις νεότερες γενιές Τρικαλινών, ειδικά στα φαινόμενα ξηρασίας και ισχνών αγελάδων που προβλέπονται στον τρέχοντα αιώνα. Στο μεταξύ στο βωμό του παμφάγου χρόνου θυσιάστηκαν και τα αρτεσιανά της πόλης τα οποία είτε στέρεψαν από την άναρχη εκμετάλλευση, είτε σφραγίστηκαν από τον κίνδυνο μετάδοσης λοιμωδών νόσων. Εξέλειψαν και τα τελευταία που διασώθηκαν στις αυλές σπιτιών μέχρι που παραδόθηκαν στους εκσκαφείς των πολυκατοικιών.
Το απέμεινε; Επιμελώς δεν το ανέφερε ο συγγραφέας για να μην πληγώσει περισσότερο τη μνήμη. Στα περίπτερα της πόλης ο μεγάλος τζίρος αυτή την εποχή γίνεται από το εμφιαλωμένο νεράκι το οποίο αντικατέστησε τη βρύση. Ακόμα και στην πλατεία παλαιού Δεσποτικού όπου υπήρχε επί δεκαετίες μια βρύση τώρα δεν υπάρχει τίποτα. Ασορτί με την καινούργια πόλη που την μπούκωσαν στο τσιμέντο οι τεχνοκράτες αυτοί που λοιδορούν την έμπνευσης του παλιού τεχνίτη.
Στη Θεσσαλή αγωνίστρια
Του Λάζαρου Τσουμένη
11.05.2010
Στη γυναίκα – αγωνίστρια της Θεσσαλίας που αντιστάθηκε απέναντι στους ναζί και τους φασίστες ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση που διοργανώθηκε το πρωί της Κυριακής στα Αμπελάκια Λάρισας, εκεί όπου φιλοξενείται το Μουσείο του Αγώνα 1940-49. Ανάμεσα σε κείνους έσπευσαν από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα να τιμήσουν την εκδήλωση ήταν και ο Σύλλογος Γυναικών Τρικάλων που παρουσίασε με την Ντίνα Τσούβα και ένα τμήμα της όλης εκδήλωσης εμπνευσμένο από την ανταρσία των γυναικών της Ζηλευτής το 1944 που διοργάνωσαν σιωπηλή διαμαρτυρία στη Νομαρχία Τρικάλων απαιτώντας από τους Γερμανούς στρατιώτες να εγκαταλείψουν το ελληνικό έδαφος και να επιστρέψουν στον τόπο τους. Οι κατακτητές έσπευσαν να τις κλείσουν στα μπουντρούμια σε μια προσπάθεια να κάμψουν το φρόνημά τους, αλλά η ψυχική δύναμη των γυναικών ήταν τέτοια που έστεψε την προσπάθειά τους από επιτυχία όχι ίσως με την άμεση αποχώρηση των κατακτητών αλλά με την καταξίωση του ψυχικού τους μεγαλείου.
Σημαντική όμως εμπειρία αποκομίζει ο επισκέπτης μέσα και από μια απλή επίσκεψη στο Μουσείο το οποίο είναι αφιερωμένο αυτό το διάστημα στις Γυναίκες που έπεσαν για τα ιδανικά της ελευθερίας και του σοσιαλισμού με υλικό που συγκεντρώθηκε από τις περιοχές της Θεσσαλίας. Οι φωτογραφίες των απλών γυναικών που δέχτηκαν ως ανταμοιβή του αγώνα τους το εκτελεστικό απόσπασμα ή γεύτηκαν τη σκληρή μοίρα της φυλακής, της εξορίας, της προσφυγιάς είναι αλήθεια πως εμπνέουν μια δυναμική και μια καθαρότητα στο βλέμμα τους δείγμα των ασυμβίβαστων αγώνων τους. Τούτο άλλωστε προέκυπτε από όλες τις αφηγήσεις που παρουσιάστηκαν, η θέληση και η πίστη στη δικαίωση μιας σκληρής μάχης να κατακτήσει ο λαός την ανεξαρτησία του να γίνει αφέντης στον τόπο του και να απολαμβάνει τους κόπους του μόχθου του.
11.05.2010
Στη γυναίκα – αγωνίστρια της Θεσσαλίας που αντιστάθηκε απέναντι στους ναζί και τους φασίστες ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση που διοργανώθηκε το πρωί της Κυριακής στα Αμπελάκια Λάρισας, εκεί όπου φιλοξενείται το Μουσείο του Αγώνα 1940-49. Ανάμεσα σε κείνους έσπευσαν από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα να τιμήσουν την εκδήλωση ήταν και ο Σύλλογος Γυναικών Τρικάλων που παρουσίασε με την Ντίνα Τσούβα και ένα τμήμα της όλης εκδήλωσης εμπνευσμένο από την ανταρσία των γυναικών της Ζηλευτής το 1944 που διοργάνωσαν σιωπηλή διαμαρτυρία στη Νομαρχία Τρικάλων απαιτώντας από τους Γερμανούς στρατιώτες να εγκαταλείψουν το ελληνικό έδαφος και να επιστρέψουν στον τόπο τους. Οι κατακτητές έσπευσαν να τις κλείσουν στα μπουντρούμια σε μια προσπάθεια να κάμψουν το φρόνημά τους, αλλά η ψυχική δύναμη των γυναικών ήταν τέτοια που έστεψε την προσπάθειά τους από επιτυχία όχι ίσως με την άμεση αποχώρηση των κατακτητών αλλά με την καταξίωση του ψυχικού τους μεγαλείου.
Σημαντική όμως εμπειρία αποκομίζει ο επισκέπτης μέσα και από μια απλή επίσκεψη στο Μουσείο το οποίο είναι αφιερωμένο αυτό το διάστημα στις Γυναίκες που έπεσαν για τα ιδανικά της ελευθερίας και του σοσιαλισμού με υλικό που συγκεντρώθηκε από τις περιοχές της Θεσσαλίας. Οι φωτογραφίες των απλών γυναικών που δέχτηκαν ως ανταμοιβή του αγώνα τους το εκτελεστικό απόσπασμα ή γεύτηκαν τη σκληρή μοίρα της φυλακής, της εξορίας, της προσφυγιάς είναι αλήθεια πως εμπνέουν μια δυναμική και μια καθαρότητα στο βλέμμα τους δείγμα των ασυμβίβαστων αγώνων τους. Τούτο άλλωστε προέκυπτε από όλες τις αφηγήσεις που παρουσιάστηκαν, η θέληση και η πίστη στη δικαίωση μιας σκληρής μάχης να κατακτήσει ο λαός την ανεξαρτησία του να γίνει αφέντης στον τόπο του και να απολαμβάνει τους κόπους του μόχθου του.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)