Μετανάστες και Πρόσφυγες

Του Ιωάννη Ρίζου

Δημοσιεύτηκε στις 27.08.2010
Πρόσφυγες είναι οι άνθρωποι, που δε μπορούν ή δε θέλουν να επιστρέψουν στις χώρες τους, εξ αιτίας δικαιολογημένου φόβου δίωξης με βάση τη φυλή, το θρήσκευμα, τις πολιτικές τους πεποιθήσεις , την εθνικότητα τους ή τη συμμετοχή τους σε μια ορισμένη κοινωνική ομάδα.
Είναι απαραίτητο να διευκρινίσουμε πως μετανάστης και πρόσφυγας είναι διαφορετικές έννοιες. Χρειάζεται, ασφαλώς, θάρρος και κουράγιο για να γίνεις μετανάστης. Χρειάζεται πολύ, πάρα πολύ, θάρρος και κουράγιο για να είσαι πρόσφυγας.
Ο πρώτος έχει δρόμο επιστροφής, ο δεύτερος όχι!
Φανταστείτε πως έχετε ζήσει όλη σας τη ζωή ειρηνικά ,ανάμεσα σε φίλους και συγγενείς.
Έπειτα, χωρίς προειδοποίηση, τα πάντα αλλάζουν. Το σπίτι σας καταστρέφεται. Ξεφεύγοντας από τις βόμβες και τις σφαίρες , τρέπεστε σε φυγή, σώζοντας μόνο τη ζωή σας. Έπειτα , αν σταθείτε τυχερός, βρίσκεσθε σε έναν ξένο τόπο, μόνος , μπερδεμένος, αλλά ασφαλής.
Είστε Πρόσφυγας!
Οι Έλληνες έχουμε νωπές ,πολύ νωπές , τέτοιες εικόνες στη μνήμη μας. Είναι εικόνες από την καταστροφή της Μικράς Ασίας και του Πόντου, από τους διωγμούς στην Κωνσταντινούπολη, από τον εμφύλιο, από τη διχοτόμηση της Κύπρου.
Εικόνες που η βιαιότητά τους σοκάρει, αλλά δυστυχώς, πολλές φορές, δε συνετίζει.
Υπάρχουν και στη χώρα μας «άνθρωποι» που δε βρίσκουν χρόνο να σκεφθούν τον πόνο του πρόσφυγα, που δε βρίσκουν στάλα αγάπης και καλοσύνης γι’ αυτά τα κυνηγημένα πλάσματα.
Οπωσδήποτε δε φταίμε εμείς ή ,εν πάση περιπτώσει, δε φταίμε μόνον εμείς, γι’ αυτό που τους έτυχε.
Η πατρίδα τους φταίει , ούτε συζήτηση. Αλλά ο δικός μας φόβος για μελλοντική ανεργία και φτώχεια. Η δική μας αίσθηση ανασφάλειας. Που ασφαλώς είναι υπαρκτά και ίσως λογικά, ως ένα σημείο, μήπως, όμως, εν τέλει , είναι και υπερβολικά;
Μήπως είναι , μερικές φορές και σκόπιμα ή και κατευθυνόμενα; Υπάρχουν Ιστορικά ή Λογοτεχνικά κείμενα που αποδίδουν, πολύ καλά , το αρνητικό κλίμα που υπήρχε για τους πρόσφυγες της Μικράς Ασίας και του Πόντου στην Ελλάδα την μετά το 1922. Θλιβερές μνήμες και εικόνες. Υπάρχουν απαίσιες θύμησες και εικόνες απέναντι στους πρόσφυγες Κύπριους του 1974. Το κλίμα ήταν τότε αρνητικό ή και άκρως αρνητικό, στην περίπτωση του εμφυλίου.
Χρόνια μετά ζούμε όλοι αρμονικά σε αυτή τη χώρα και κανείς δε σκέφτηκε να κατηγορήσει αυτούς του Πρόσφυγες για την ανεργία, την ανασφάλεια, τη φτώχεια. Αντίθετα, γνωρίζουμε και αναγνωρίζουμε, πλέον, ότι έδωσαν στη χώρα μας μεγάλη αναπτυξιακή ώθηση. Μόνον που , το παράδοξο είναι πως, Ελάχιστοι, ευτυχώς , από αυτούς ,τους άλλοτε πρόσφυγες, δε βρίσκουν λίγη αγάπη, λίγη καλοσύνη, γι’ αυτούς τους νέους κυνηγημένους, τους νέους πρόσφυγες, που ζητάνε ασφάλεια στην αυλή τους. Όπως , κάποτε, ζητούσαν και πήραν οι ίδιοι και τα παιδιά τους!
Δεν είναι τραγικό ;
Χρειάζεται πολύ, πάρα πολύ , θάρρος και κουράγιο για να είσαι πρόσφυγας. Τι του στέρησε αυτού του ανθρώπου η πατρίδα του και βρίσκεται εδώ; Τι προϋποθέσεις όφειλε να διαμορφώσει η χώρα που τον φιλοξενεί , για να μπορέσουν όλοι να ζήσουν και αυτός μαζί , αρμονικά, χωρίς να χάσουν την πολιτισμική τους ταυτότητα ; Τι έσπρωξε; Τι σπρώχνει , επιτέλους, έναν πατέρα ή μια μητέρα να πάρουν στην αγκαλιά τους το παιδί ή τα παιδιά τους και να βαδίσουν μέσα σε άγνωστες χώρες μερόνυχτα. Νηστικοί, φοβισμένοι, απροστάτευτοι. Χιλιάδες χιλιόμετρα με κρύο, με βροχές ή καύσωνες;
Τι τους έσπρωξε να περάσουν από χιονισμένα βουνά ή ταραγμένες θάλασσες ώσπου να φτάσουν κάπου;
Άγνωστοι μεταξύ αγνώστων. Με ένα ,δύο, τρία, πέντε παιδιά, άρρωστα, νηστικά,, άυπνα και πάνω από όλα φοβισμένα;
Τι θα περίμενε λοιπόν ο καθένας μας, αν ήταν στη θέση τους; Πως θα ήθελε να του συμπεριφερθούν οι άγνωστοι εκείνοι;
Υπάρχει, ασφαλώς, η Ύπατη Αρμοστεία , που πρέπει να φροντίζει, έτσι ώστε ,να λυθούν αυτά τα προβλήματα. Έργο της είναι η διεθνής προστασία των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων των προσφύγων. Φτάνουν τα έξη , περίπου, χιλιάδες στελέχη της να βοηθήσουν τα δεκαεφτά εκατομμύρια εκτοπισμένους ανθρώπους, εντός και εκτός της χώρας τους, που ζητάνε άσυλο ή είναι πρόσφυγες επαναπατρισθέντες στις πέντε Ηπείρους;
Ένα βλέμμα στον ταραγμένο , τον πολύ ταραγμένο, δυστυχώς, κόσμο μας δίνει την απάντηση και μας δείχνει, πιστεύω, το χρέος μας.
Ο Ιωάννης Ρίζος είναι κ.ε.δ.π Δ/ντής Σχολείου-Συγγραφέας